Hypomania và mania là gì?
Hypomania (hưng cảm nhẹ) và mania hưng cảm là những giai đoạn hành vi hoạt động quá mức và năng lượng cao có thể có tác động đáng kể đến cuộc sống hàng ngày của bạn.
- Hypomania là một phiên bản nhẹ hơn của hưng cảm thường kéo dài trong một thời gian ngắn hơn. Đây thường là một vài ngày, mặc dù khoảng thời gian có thể thay đổi.
- Mania là một dạng nghiêm trọng hơn. Nó thường kéo dài trong một tuần hoặc lâu hơn, trừ khi nó bị cắt ngắn bằng cách điều trị.
Bạn có thể tự mình trải qua chứng hưng cảm nhẹ hoặc hưng cảm. Hoặc bạn có thể trải nghiệm chúng như một phần của vấn đề sức khỏe tâm thần rộng lớn hơn. Ví dụ, rối loạn lưỡng cực, rối loạn tâm thần sau sinh hoặc rối loạn tâm thần phân liệt.
Một số người trong chúng ta có thể thấy các giai đoạn hưng cảm và hưng cảm thú vị. Hoặc chúng ta có thể thấy chúng rất khó chịu, đau khổ hoặc khó chịu. Thế nhưng, những dấu hiệu đó đều trở nên đáng báo động và cần được theo dõi mỗi ngày trong nhật kí cảm xúc của bạn. ezCareMe sẽ giúp bạn nhận định rõ hơn sự khác biệt của hai trạng thái này ngay sau đây.
Hypomania: “Vòng quay ngựa gỗ” của cảm xúc
Hypomania thường kéo dài trong vài ngày. Nó có thể cảm thấy dễ quản lý hơn là hưng cảm. Nếu hưng cảm như một khu vui chơi chia thành nhiều mức độ, vậy hypomania chính là những trò khởi động không quá nặng nề khi cảm xúc của bạn dẫu thất thường nhưng nhẹ nhàng như “vòng quay ngựa gỗ”
Bạn thường sẽ có thể tiếp tục các hoạt động hàng ngày của mình mà không bị ảnh hưởng quá nặng nề. Nhưng những người khác có thể nhận thấy sự thay đổi trong tâm trạng và hành vi của bạn. Và nó có thể là một trải nghiệm khó chịu hoặc khó khăn.
Bạn có thể cảm thấy thế nào
- Hạnh phúc, hưng phấn hoặc cảm giác hạnh phúc
- Rất phấn khích, giống như bạn không thể nói ra đủ nhanh
- Cáu Kỉnh và kích động
- Tăng năng lượng tình dục
- Dễ dàng bị phân tâm, giống như suy nghĩ của bạn đang chạy đua, hoặc bạn không thể tập trung
- Tăng lòng tự trọng hoặc sự tự tin
Bạn có thể cư xử như thế nào
- Năng động hơn bình thường
- Nói nhiều hoặc nói rất nhanh
- Rất thân thiện
- Ngủ rất ít
- Tiêu tiền quá mức
- Mất đi sự ức chế xã hội hoặc chấp nhận rủi ro
Mania: “Tàu lượn siêu tốc” với các khúc cua bất ngờ
Mania có tác động đáng kể đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày thông thường của bạn. Nó có thể phá vỡ hoặc ngăn chặn những thứ này hoàn toàn. Chứng hưng cảm nặng rất nghiêm trọng và thường cần được điều trị tại bệnh viện.
Các đợt hưng cảm thường kéo dài trong một tuần hoặc lâu hơn, trừ khi chúng bị cắt ngắn bằng cách điều trị. Khi ấy, bạn sẽ như một người đang ngồi trên tàu lượn siêu tốc với những trận lên xuống dồn dập và những khúc cua khóc thét của cảm xúc.
Các triệu chứng của hưng cảm có thể bao gồm những điều sau đây:
Bạn có thể cảm thấy thế nào
- Hạnh phúc, hưng phấn hoặc cảm giác hạnh phúc
- Phấn khích không kiểm soát được, giống như bạn không thể nói ra lời nói của mình đủ nhanh
- Cáu Kỉnh và kích động
- Tăng năng lượng tình dục
- Dễ dàng bị phân tâm, giống như suy nghĩ của bạn đang chạy đua, hoặc bạn không thể tập trung
- Rất tự tin hoặc mạo hiểm
- Mỏng manh và yếu đuối đến không thể chạm tới hoặc không thể bị tổn hại
- Sung sức đến nỗi có thể thực hiện các nhiệm vụ thể chất và tinh thần tốt hơn bình thường
- Minh mẫn và thông suốt, mẫn cảm đến nỗi có thể hiểu, nhìn thấy hoặc nghe thấy những thứ mà người khác không thể
Bạn có thể cư xử như thế nào
- Năng động hơn bình thường
- Nói nhiều, nói rất nhanh, hoặc không có ý nghĩa với người khác
- Rất thân thiện
- Nói hoặc làm những điều không phù hợp và lạc lõi
- Ngủ rất ít hoặc không ngủ chút nào
- Thô lỗ hoặc hung hăng
- Lạm dụng ma túy hoặc rượu
- Tiêu tiền quá mức hoặc theo cách bất thường đối với bạn
- Mất đi sự ức chế xã hội
- Chấp nhận rủi ro nghiêm trọng với sự an toàn của bạn
Biện pháp đối phó với Hypomania và Mania
Những lời khuyên sau đây có thể giúp bạn phần nào đối phó được với chứng hưng cảm và hưng cảm nhẹ:
- Hãy trang bị kiến thức thật đầy đủ về tình trạng sức khỏe của chính bản thân mình: Chứng hưng cảm và hưng cảm nhẹ có thể được quản lý. Nên tìm hiểu và tập nhận biết các yếu tố nguy cơ của rối loạn lưỡng cực để có kế hoạch phòng tránh chúng.
- Viết nhật ký theo tâm trạng: Bằng cách lập biểu đồ tâm trạng và theo dõi sát sao biến chuyển, bạn có thể phát hiện ra các dấu hiệu cảnh báo sớm của chứng rối loạn lượng cực. Sau đó, kèm với sự giúp đỡ từ các nhà tham vấn tâm lý, bạn cũng có thể ngăn tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.
- Tiếp tục điều trị: Nếu bị rối loạn lưỡng cực, điều trị là chìa khóa của vấn đề. Thậm chí có thể là một ý kiến hay nếu gia đình bạn tham gia vào liệu pháp.
Hưng cảm và hưng cảm nhẹ cũng như chứng rối loạn lưỡng cực không thể điều trị triệt để được. Tuy nhiên, người bệnh hoàn toàn có thể thực hiện các biện pháp nhằm bớt ảnh hưởng của tình trạng này. Duy trì các phác đồ điều trị theo chỉ dẫn của các bác sĩ, uống thuốc đúng giờ theo quy định và luôn giữ liên lạc với các bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý, cùng với sự trợ giúp của gia đình, các triệu chứng của bệnh có thể được kiểm soát và chất lượng cuộc sống sẽ được cải thiện.
Sau một giai đoạn của chứng hưng cảm hoặc hưng cảm
Sau một giai đoạn hưng cảm hoặc hưng cảm, bạn có thể:
- Cảm thấy rất không vui hoặc xấu hổ về cách bạn cư xử
- Đã thực hiện các cam kết hoặc đảm nhận các trách nhiệm mà bây giờ cảm thấy không thể quản lý được
- Chỉ có một vài ký ức rõ ràng về những gì đã xảy ra khi bạn bị hưng cảm hoặc hưng cảm, hoặc không có gì cả
- Cảm thấy rất mệt mỏi và cần ngủ nhiều và nghỉ ngơi
- Cảm giác như bạn đã nhấn nút ‘reset’, và trở thành một người hoàn toàn khác với gia đoạn trước đó
Nếu bạn đang đối mặt với hưng cảm nhẹ hoặc hưng cảm như một phần của một vấn đề sức khỏe tâm thần khác, bạn có thể thấy rằng giai đoạn này được theo sau bởi một giai đoạn trầm cảm. Ví dụ, nếu bạn bị rối loạn lưỡng cực hoặc rối loạn tâm thần phân liệt. Chính vì thế, hãy yêu thương bản thân mình và tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia uy tín để cải thiện tình trạng sức khoẻ tinh thần của mình cùng ezCareMe nhé.
Nguồn tham khảo và lượt dịch: Hypomania and mania